Sunucu Optimizasyonu Nasıl Yapılır?

CentOS, AlmaLinux ve Ubuntu Sunucularda Detaylı Optimizasyon

Sunucunun verimli çalışması, doğru yapılandırmalardan ve iyi optimize edilmiş bir altyapıdan geçer. Özellikle CentOS, AlmaLinux ve Ubuntu gibi popüler işletim sistemlerinde, performans odaklı optimizasyon yapmak, hız, kaynak kullanımı ve genel stabilite açısından büyük farklar yaratır. Bu yazıda, bu üç işletim sisteminde nasıl etkili sunucu optimizasyonu yapılacağını ve LiteSpeed, Nginx gibi web servislerini nasıl optimize edebileceğinizi anlatıyorum. Ayrıca cPanel ve Plesk gibi panellerin de performansı artıracak ayarlarına göz atacağız.

---

Başlangıç Adımları: Temel Güncellemeler ve Yapılandırmalar

Her şeyden önce, sunucunun temel güncellemelerinin yapılması şart. Sunucunuzun en güncel güvenlik yamalarına ve yazılım sürümlerine sahip olduğundan emin olun. Örneğin:

# CentOS/AlmaLinux
yum update -y

# Ubuntu
apt update && apt upgrade -y

Bu basit komutlarla, sisteminiz en güncel ve güvenli hale gelecektir. Ayrıca, swap belleği oluşturmak performansı artırabilir, özellikle düşük RAM’e sahip sunucularda kritik öneme sahiptir:

fallocate -l 2G /swapfile
chmod 600 /swapfile
mkswap /swapfile
swapon /swapfile

Swap belleği, RAM dolduğunda sistemin daha stabil çalışmasına yardımcı olur.

---

LiteSpeed ve Nginx Web Sunucularını Optimize Etme

LiteSpeed ve Nginx sunucular, performans açısından en sık tercih edilen iki web sunucusudur. Ancak doğru yapılandırılmazsa, sundukları avantajlardan tam olarak yararlanmak mümkün olmayabilir.

LiteSpeed Optimizasyonu

LiteSpeed, LSCache eklentisiyle mükemmel bir performans sunar. Ancak, bu performansı artırmak için bazı ayarları düzenlemeniz gerekir:

• KeepAlive’ı etkinleştirin: Bu özellik, aynı TCP bağlantısını kullanarak birden fazla HTTP isteği yapılmasını sağlar, yani tarayıcı daha az kaynak kullanır. LiteSpeed’in kontrol panelinden bunu etkinleştirin.
• LSCache ile Statik ve Dinamik İçerikleri Önbelleğe Alın: WordPress gibi dinamik sitelerde LSCache eklentisini kullanarak, sayfa yükleme sürelerini ciddi anlamda düşürebilirsiniz.
• HTTP/2 ve QUIC Protokollerini Kullanın: LiteSpeed sunucusunda HTTP/2 ve QUIC protokollerini etkinleştirerek, daha hızlı ve verimli veri transferi sağlayabilirsiniz.

Nginx Optimizasyonu

Nginx, yüksek trafik alan sitelerde tercih edilen bir sunucu. Doğru ayarlarla Nginx’i ciddi şekilde hızlandırabilirsiniz:

• Worker Process Sayısını Ayarlayın: Sunucunuzun CPU çekirdek sayısına göre worker sayısını optimize edin. Nginx’in nginx.conf dosyasına gidip aşağıdaki satırı ayarlayın:
  
  worker_processes auto;
  
• Buffer ve Timeout Ayarlarını Optimize Edin: Bu, sunucunun daha verimli veri işlemesine yardımcı olur. Yine nginx.conf dosyasına şu ayarları ekleyin:
  
  client_body_buffer_size 128k;
  client_max_body_size 10m;
  
• Gzip Sıkıştırmayı Etkinleştirin: Statik içerikleri sıkıştırmak, daha hızlı veri transferi sağlar.
  
  gzip on;
  gzip_types text/css application/javascript;

---

Apache Optimizasyonu

Apache, yaygın kullanılan bir diğer web sunucusu ve doğru ayarlamalarla performans artırılabilir:

• KeepAlive’ı etkinleştirin: Daha hızlı ve kesintisiz bağlantı sağlar.
  
  KeepAlive On
  MaxKeepAliveRequests 100
  KeepAliveTimeout 2
  
• Mod_deflate ile Gzip Sıkıştırma: Sayfaların sıkıştırılmasını sağlayarak daha hızlı bir kullanıcı deneyimi sunar.
  
  AddOutputFilterByType DEFLATE text/html text/plain text/xml text/css text/javascript
  

---

Veritabanı Optimizasyonu: MySQL/MariaDB

Veritabanı optimizasyonu, büyük siteler için vazgeçilmezdir. MySQL veya MariaDB kullanıyorsanız, bu adımları mutlaka atmalısınız:

• Query Cache’i Etkinleştirin: Sık tekrarlanan sorguların önbelleğe alınması, sunucu yükünü azaltır ve veritabanı hızını artırır.

query_cache_size = 64M
query_cache_type = 1

• InnoDB Buffer Pool Ayarlarını Optimize Edin: Bellek yönetimini daha etkili hale getirir. Özellikle büyük veri tabanları için innodb_buffer_pool_size ayarını güncellemek gerekir.

innodb_buffer_pool_size = 2G

PHP Optimizasyonu

PHP optimizasyonu, dinamik sitelerin hızlanması için kritik öneme sahiptir. Özellikle PHP-FPM kullanmak büyük avantaj sağlar:

• OPcache Etkinleştirin: OPcache, PHP betiklerini önbelleğe alarak performansı artırır.

opcache.enable=1
opcache.memory_consumption=128

PHP-FPM Ayarları: PHP-FPM, PHP işlemlerini daha verimli yönetir.

pm = dynamic
pm.max_children = 50
pm.start_servers = 5
pm.min_spare_servers = 2
pm.max_spare_servers = 10

cPanel ve Plesk Optimizasyonu

Her iki kontrol paneli de yönetimi kolaylaştırır, ancak doğru ayarlar yapıldığında daha fazla verim alabilirsiniz.

cPanel Optimizasyonu

• CloudLinux ile Performans Arttırın: cPanel ile CloudLinux kullanarak, sunucu kaynaklarını izole edebilir ve her kullanıcının belirli bir kaynak sınırı içinde kalmasını sağlayabilirsiniz.
• MultiPHP Manager ile PHP-FPM Entegrasyonu: PHP siteleri için PHP-FPM kullanarak daha iyi bir performans elde edersiniz.

Plesk Optimizasyonu

• Redis veya Memcached Entegrasyonu: Plesk üzerinden Redis veya Memcached gibi cache çözümlerini entegre ederek veritabanı ve uygulama performansını artırabilirsiniz.
• WordPress Toolkit: Plesk’in WordPress Toolkit’i, WordPress sitelerinin hızını ve güvenliğini artırmak için mükemmel bir araçtır.

---

Sunucu optimizasyonu, her geçen gün daha önemli hale geliyor. Gerek işletim sisteminizi gerekse web sunucusu ayarlarını optimize ederek daha hızlı ve verimli bir sunucuya sahip olabilirsiniz. Sunucunuzun her köşesini optimize ettikten sonra, hem hız farkını hissedecek hem de kaynak kullanımının daha verimli olduğunu göreceksiniz.